Story of Art

این مطلب در تاریخ 19 دی 1389 در وبلاگ قبلی یانون منتشر شده بود و تنها به منظور آرشیو شدن این جا هم منتشرش می کنم.

----------------------

 

این که نوشتم بازی در زمین حریف است و از نو باید نوشت، خیلی جدی نوشتم!

از این پست تا چند پست تنها در موضوع تاریخ هنر و ضرورت بازتعریف‌ش می‌نویسم که این روزها بسیار درگیر تاریخ هنر هستم!

بنا را در این بلاگ بر آن گذاشته‌ام که مطالب کوتاه بنویسم، چرا که خودم هم تمایل چندانی به خواندن متون بلند در وب ندارم، شاید بعدها هرگاه سلسله مباحثی تکمیل شد به صورت مقاله‌ای بلند هم در این بلاگ گذاشته شود.

در مورد این کوتاه‌نویسی اگه برخطا هستم آگاهم کنین!

×××

تفاوت میان «تاریخ»[i] و «داستانِ تاریخی»[ii] موضوعی بسیار کلیدی در ورود به مساله‌ی ضرورت بازتعریف متون تاریخ هنر است. این که آیا واقعا ضرورت دارد که متون تاریخ هنر و تمدن را از نو بنویسیم یا نه در ارتباطی تنگاتنگ با پاسخ به یک پرسش است. موضوع اصلی بر سر آن است که محتوای تاریخ هنر مشهور امروز بر چه اساسی بنا نهاده‌‌شده‌‌است؟

کتب مشهور زیادی در باب تاریخ هنر، امروز به عنوان مرجع به حساب می‌آیند. "هنر در گذر زمان" هلن گاردنر، "سی و دو هزارسال تاریخ هنر" فردریک هارت، "تاریخ هنر" جنسن و "داستان هنر" گامبریچ و ... !

 

 

غالب این کتاب‌ها با عناوینی نام‌گذاری شده‌اند که به مخاطبین این اطمینان خاطر را بدهند که آن‌چه در آن‌ها ارائه می‌شود، تاریخ است! اصلا آن چیزی که تا کنون باعث شده کسی در متون تاریخ هنر شک جدی نکند و بازتعریف‌شان را طلب نکند، همین اعتماد به نفس نسبی متون است. حق هم بدهیم، هیچ نویسنده‌ای به صراحت نمی‌آید بگوید که مثلا به حرف من اعتماد صددرصد نکنید! مگر آن که بنده‌ای از بندگان خداوند باشد ....

 

به اقرار بسیاری از صاحب‌نظران، مشهورترین و معتبرترین کتاب نوشته‌شده در تاریخ هنر، کتاب گران‌سنگ ارنست گامبریچ است که با عنوان "Story Of Art" منتشر شده ‌است. در بعضی منابع و مطالب خوانده‌ام که اگر در دنیای هنر دو چیز از همه چیزها مشهورتر باشند، یکی مونالیزای داوینچی‌ست + و دیگری همین کتاب جناب گامبریچ!

این که می‌گویم گران‌سنگ از آن جهت است که فارغ از نقدهایی که بنیان همین نوشته‌ها هم بر آن‌هاست، نمی‌توان نادیده‌گرفت تلاش علمی و دقت نظرهایی را که کتاب گامبریچ را، "داستان هنر" کرده‌است.

هرچه می‌کشیم از خودمان می‌کشیم! "Story of Art" گامبریچ در ترجمه‌ی فارسی علی رامین با عنوان "تاریخ هنر" به فارسی برگردان شد! گویا مترجم محترم از خود نویسنده هم به صحت متن کتاب مطمئن‌تر بود!

اما بنابر شهادت خود نویسنده در مقدمه‌ی کتاب و توضیحات عمومی او و نیز انتخاب هوش‌مندانه‌ی عنوان، نام کتاب گویای مساله‌ای بسیار مهم در مورد تاریخ‌های موجود از هنر و تمدن است. عنوان روایت یا داستان هنر که توسط ارنست گامبریچ برای روایت نوشته‌ی او انتخاب شده، اشاره به این معنا دارد که تاریخ‌های نگاشته‌شده، بیش از آن‌که یک تاریخ مستند یا "History" باشند، یک روایت یا داستان تاریخی یا "Story" می‎باشند. یعنی خود گامبریچ هم اذعان دارد که آن‌چه می‌نویسد یک تاریخ اسنادی که مو لای درزش نمی‌رود نیست! بلکه داستانی تاریخی‌ست که با بهره‌گیری از اسناد و تعبیرهای شخصی نویسنده نوشته‌شده است.

×××

برای رعایت اختصار، پست بعد را به توضیح همین داستان تاریخی و ویژگی‌هایش می‌گذرانیم و فعلا این را شروع سلسله مباحثی بپذیرید که در روزهای آینده به طور منسجم برای تشریح ضرورت بازتعریف تاریخ هنر در این‌جا می‌آید.

[i] History

[ii] Story

------------------------------------------------------

در همین رابطه بخوانید :

- ضرورت بازتعریف تاریخ هنر؛ قسمت اول ؛ باید از نوشت ....