معماری انقلاب اسلامی + : قدرت در معماری

معماری -به خصوص آن‌چه در تاریخ از آن می‌ماند- دیالوگ اندیشه با اراده و سرمایه است. معماری یک دوران تجسمی قوی از اندیشه است که جز با صرف سرمایه‌ها و اراده، ظهور پیدا نمی‌کند. وقتی از نابه‌سامانی آن حرف می‌زنیم و می‌دانیم سرمایه و اندیشه انباشت کم نداریم، ظاهرا باید سر اتهام را به اراده برآمده از قدرت برگردانیم. حالا این قدرت چه از نهاد حاکمه برآید و چه در بستر فرهنگی و عمومی شکل بگیرد.

این‌جاست که از تاریخ انقلاب اسلامی می‌شود پرسید که چه طور اراده‌ی قدرتی ما را به این‌جا، در حوزه معماری حکومتی و چه اراده عمومی -فرهنگی- ما را به این جا در حوزه معماری عمومی رسانده است؟ ما کجا هستیم؟

بیلبورد روز مادر

از اساس بیلبورد یا به ترجمه این روزها دیوارنگاره یک مدیای از بالا به پایین است و کمتر به درد ارائه اثر هنری خصوصا از نوع مردمی و فرهنگی آن می‌خورد؛ خصوصا وقتی بنا بر ساختن باشد.

فریاد از بالا به پایین فریاد قدرت است بر سر مردم. قرائت قدرت است از فرهنگ، از اقتصاد، از هنر...

قدرت معمولا در جهان معاصر قدرت پول است؛ قدرت سرمایه! و احتمالا تنها در واحه‌ای چون جمهوری اسلامی ایران در دل برهوت انسانیت مدرن، رقیبی چون حاکمیت و ایدئولوژی حاکمه برای این قدرت طبیعی پیدا می‌شود.

بحث نظری اگر بکنیم باید بگویم کاش و صد کاش که حاکمیت ارزش‌ها نمی‌آمد با مدیایی این قدر بالا به پایین و سرسام‌آور با مردم‌ش سخن بگوید.

اما وقتی قرار باشد روی زمین حرف بزنیم باید بگویم خدا را شکر که در مقابل مدیای بالا به پایین و قدرت‌مند سرمایه که روزانه صدها بار تعریف خودش را از عالم و آدم، از مذهب و عقل، از شهوت و میل و البته از مرد و از «زن» بر سر ما آوار می‌کند، فریاد بلند دیوارنگاره میدان ولیعصر (عج)، یعنی فریاد بلند قدرت حاکمه نظام توحید هم هست

که یادمان بیاورد:

این روز اصلا روز مادر بود... نه روز زن.